Quản lý hệ thống cây xanh công cộng trên địa bàn thành phố Cần Thơ bằng công nghệ thông tin

Phát triển hệ thống cây xanh công cộng trên địa bàn thành phố có vai trò quan trọng trong việc tạo vẻ đẹp cảnh quan, mỹ quan đô thị, điều hòa không khí, cung cấp đầy đủ lượng oxy góp phần bảo vệ sức khỏe người dân trong điều kiện biến đổi khí hậu xảy ra ngày càng khốc liệt và diễn biến bất thường. Cây xanh cũng góp phần thu hút khách du lịch và phát triển kinh tế xã hội. Hiện nay việc quản lý hệ thống cây xanh trên địa bàn thành phố chưa có sự thống nhất giữa các địa phương, việc thống kê, báo cáo còn nhiều bất cập, người dân, khách du lịch chưa được truy cập, tiếp cận các thông tin về cây xanh trên địa bàn thành phố.

Vì lý do trên, việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, chăm sóc, duy trì hệ thống cây xanh sẽ góp phần vào việc nâng cao hiệu trong việc quản lý, quy hoạch của các cơ quan chuyên môn, hỗ trợ hiệu quả các đơn vị duy trì, chăm sóc cây xanh trên địa bàn thành phố. Là nguồn thông tin hữu ích phục vụ cho công tác nghiên cứu, thống kê đối với các đồ quy hoạch đô thị liên quan trong tương lai của thành phố, phục vụ cho các cấp độ người dùng khác nhau như: nhà quản lý, chuyên gia, người dân, khách du lịch... Đồng thời, đây cũng là một phần trong việc phát triển thành phố Cần Thơ thành đô thị thông minh theo Quyết định số 1652/QĐ-UBND ngày 02 tháng 8 năm 2021 của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ về việc phê duyệt đề án Xây dựng thành phố Cần Thơ phát triển thành đô thị thông minh, giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn đến năm 2030.

Thực trạng cây xanh đô thi công cộng trên địa bàn thành phố Cần Thơ:

Thành phố Cần Thơ hiện có khoảng 25.000 cây xanh đường phố với các chủng loại cây như xà cừ, sao, dầu, bằng lăng, hoàng hậu, cây sanh Nhật, hoa sữa, điệp, gừa, osaka, móng bò, lộc vừng, sứ, ngọc lan, viết, hoàng nam, phượng, me, lim xẹt, kèn hồng, bàng đài loan … và 41 công viên, vườn hoa với tổng diện tích khoảng 20 ha. Chủ yếu tập trung tại khu vực các quận nội thành (chủ yếu là ở quận Ninh Kiều, Bình Thủy, Cái Răng), ở các huyện cây xanh chỉ tập trung tại một số trục chính của khu vực thị trấn. Trong đó, quận Ninh Kiều có khoảng 5500 cây xanh đường phố, cây xanh công viên, có 22 công viên với tổng diện tích khoảng 12,4 ha.

(Hiện trạng Cây xanh tại Công viên Lưu Hữu Phước, quận Ninh Kiều. Ảnh: Sở Xây dựng)

(Hiện trạng Cây xanh tại đường Lê Lợi, quận Ninh Kiều. Ảnh: Sở Xây dựng)

Hiện nay cây xanh trên đường phố, công viên và các khu vực công cộng trên địa bàn thành phố Cần Thơ được phân cấp về cho Ủy ban nhân dân quận, huyện quản lý theo Quyết định số 15/2012/QĐ-UBND ngày 28/6/2012 của Ủy ban nhân dân thành phố về việc ban hành Quy định quản lý công viên và cây xanh đô thị trên địa bàn thành phố Cần Thơ. Hàng năm, Ủy ban nhân dân quận,huyện thực hiện lựa chọn đơn vị có đủ năng lực, kinh nghiệm theo hình thức đấu thầu dịch vụ công ích đô thị (một số công ty có chức năng như Công ty Cổ phần Đô thị Cần Thơ, Công ty Cổ phần Đầu tư Việt Tín, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xây dựng Môi trường Xanh, …) để thực hiện công tác duy tu, bảo dưỡng cây xanh trên địa bàn quản lý.

Sở Xây dựng đã tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Danh mục cây cấm trồng, cây trồng hạn chế trong các đô thị thuộc địa bàn thành phố Cần Thơ tại Quyết định số 3263/QĐ-UBND ngày 25/10/2016 và phê duyệt Quy hoạch tổng thể hệ thống cây xanh thành phố Cần Thơ đến năm 2030 tại Quyết định số 3184/QĐ-UBND ngày 05/12/2018.

(Hiện trạng Cây xanh đường Nguyễn Khuyến, quận Ninh Kiều.  Ảnh: Sở Xây dựng)

(Hiện trạng Cây xanh tại đường Nguyễn Trãi, quận Ninh Kiều. Ảnh: Sở Xây dựng)

Việc quản lý cây xanh hiện chủ yếu trên word, excel và văn bản giấy, bằng phương pháp thủ công, chưa có sự kết hợp giữa nguồn số liệu và sự phân bố của chúng ngoài thực tế, chưa có ứng dụng để quản lý, theo dõi tổng thể hệ thống cây xanh về vị trí, hình ảnh, lý lịch cây, khả năng sinh trưởng, phát triển của cây. Các trường hợp cây xanh chết, mục, rỗng, có nguy cơ gãy, đổ cần được theo dõi, phát hiện kịp thời để xử lý, tránh gây thiệt hại.

(Hiện trạng cây xanh tại đường Lý Thái Tổ, KDC Hưng Phú, quận Cái Răng. Ảnh: Sở Xây dựng)

Từ thực trạng đó, giải pháp phần mềm ứng dụng công nghệ bản đồ số (công nghệ GIS) cho mục đích thu thập, lập bản đồ cây xanh đô thị, hiện đại hoá công tác quản lý, kiểm tra, chăm sóc cây xanh đô thị đã được nghiên cứu ứng dụng trong công tác quản lý cây xanh ở nhiều nước trên thế giới cũng như tại một số đô thị lớn trong nước. Vì vậy, thời gian qua Sở Xây dựng thành phố Cần Thơ đã đề xuất thực hiện đề tài “Quản lý hệ thống cây xanh công cộng trên địa bàn thành phố Cần Thơ bằng công nghệ thông tin”.

Đến nay, Đề tài nghiên cứu khoa học “Quản lý hệ thống cây xanh công cộng trên địa bàn thành phố Cần Thơ bằng công nghệ thông tin” đã được Sở Khoa học và Công nghệ phê duyệt Quyết định thực hiện đề tài tại Quyết định số 08/QĐ-SKHCN ngày 20 tháng 01 năm 2022.  

Đơn vị chủ trì thực hiện đề tài: Sở Xây dựng thành phố Cần Thơ. Chủ nhiệm đề tài: Thạc sĩ Nguyễn Kim Hoàng và đồng chủ nhiệm Tiến sĩ Bùi Hữu Phú. Dự kiến thời gian thực hiện trong 24 tháng  (2022-2024).

Tổng kinh phí ngân sách nhà nước thực hiện đề tài: 1.592.648.000 đồng (Một tỷ, năm trăm chín mươi hai triệu, sáu trăm bốn mươi tám ngàn đồng).

Mục tiêu và kết quả dự kiến của Đề tài:

1)  Đánh giá hiện trạng cây xanh công cộng đô thị trên địa bàn thành phố Cần Thơ.

2)  Xây dựng hệ thống thông tin quản lý bản đồ cây xanh công cộng đô thị thành phố Cần Thơ.

3)  Xây dựng cơ sở dữ liệu (văn bản, hình ảnh, video,…) hệ thống cây xanh công cộng đô thị, thu thập dữ liệu (vị trí, chủng loại, tên gọi (tên cây, tên khoa học), đường kính, chiều cao, năm trồng – tuổi thọ cây, tuyến đường, hiện trạng sinh trưởng, phát triển của cây, đánh số cây), số hóa dữ liệu bằng GIS (Hệ thống thông tin địa lý) hệ thống cây xanh công cộng đô thị (thí điểm ở 01 quận và 01 huyện).

4)  Xây dựng website giới thiệu bản đồ hệ thống cây xanh công cộng đô thị thành phố Cần Thơ (thí điểm ở 01 quận và 01 huyện) phục vụ các cấp độ người dùng: nhà quản lý, chuyên gia cây xanh, người dân, khách du lịch (tiếng Anh - tiếng Việt)

Vận hành, quản lý sau khi Đề tài khi được nghiệm thu hoàn thành

Sở Xây dựng là đơn vị tiếp nhận toàn bộ sản phẩm của Đề tài sau khi được Sở Khoa học và Công nghệ nghiệm thu hoàn thành. Sở Xây dựng có trách nhiệm quản lý vận hành dữ liệu, hệ thống và phân quyền quản lý cho các phòng Quản lý đô thị quận, phòng Kinh tế Hạ tầng huyện để phục vụ cho công tác quản lý cây xanh công cộng đô thị theo quy định, xây dựng kế hoạch chăm sóc, duy tu cây xanh trên địa bàn quận, huyện, trước mắt là quận Ninh Kiều và huyện Phong Điền.

Dự kiến sau khi Đề tài được bàn giao vận hành, phát huy được hiệu quả trong việc quản lý cây xanh công công đô thị bằng ứng dụng công nghệ thông tin trên 02 địa phương thí điểm (quận Ninh Kiều và huyện Phong Điền), Sở Xây dựng sẽ tiếp tục xin chủ trương Ủy ban nhân dân thành phố, Sở Khoa học và Công nghệ để mở rộng tại các địa bàn còn lại trên địa bàn thành phố (quận: Bình Thủy, Cái Răng, Ô Môn, Thốt Nốt; huyện Cờ Đỏ, Thới Lai, Vĩnh Thạnh) để quản lý đồng bộ cây xanh công công trên toàn địa bàn thành phố, cũng như việc triển khai thực hiện đề án Xây dựng thành phố Cần Thơ phát triển thành đô thị thông minh, giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn đến năm 2030.